Ανάσταση

Πέρυσι, Μεγάλη Παρασκευή βρισκόμουν στην Μητρόπολη Κερκύρας, στον Ιερό Ναό της Αγίας Θεοδώρας, όπου μπορούσε κανείς να παρατηρήσει την έντονη παρουσία του μοβ χρώματος τόσο στον στολισμό όσο και στα ρούχα των ιερέων, προκειμένου να δηλωθεί η έννοια του πένθους. Αυτή ήταν η αφορμή για να γράψω το άρθρο με τίτλο «Το χρώμα τηςδημοκρατίας». Φέτος, παρακολούθησα την Ακολουθία της Αποκαθήλωσης στον Ιερό Ναό Ζωοδόχου Πηγής, Μητρόπολης του Αγρινίου. Το μοβ χρώμα ήταν παρόν, όπως και το συγκινησιακό κλίμα που με τον ίδιο τρόπο κάθε χρόνο κάνει τα μάτια των πιστών να βουρκώνουν. Τη στιγμή που μεταφέρεται ο στολισμένος Επιτάφιος στο κέντρο, μπροστά από το ιερό, ώστε να γίνει η αναπαράσταση της ταφής, νιώθω μία ανατριχίλα διαβάζοντας τις λέξεις που κοσμούν περιμετρικά τον Επιτάφιο: «ANACTA O ΘΕΟC… Η ΕΛΛΑΔΑ; ΘΑ ΑΝΑCΤΗΘΕΙ; !!!»

Σε δευτερόλεπτα κυριεύομαι από ερωτήματα. Γιατί αυτό το θρησκευτικοπολιτικό μήνυμα στον Επιτάφιο; Ποιο είναι το νόημα του μηνύματος; Η Ελλάδα θυσιάστηκε; Για ποιον θυσιάστηκε; Σε ποιον απευθύνεται η ερώτηση αν θα αναστηθεί; “Πρέπει” να αναγράφονται τέτοια μηνύματα στον Επιτάφιο; Αυτές οι ερωτήσεις απασχόλησαν το μυαλό μου για αρκετή ώρα, και η προσοχή μου αποσπάστηκε προσπαθώντας να βρω απαντήσεις.

Υποτίθεται ότι όλα όσα συμβαίνουν στη χώρα έχουν ως στόχο τη σωτηρία της. Αυτό ευαγγελίζεται η Κυβέρνηση, η οποία νομίζει ότι είναι ο Θεός που στέλνει τα παιδιά του σε θυσία. Όμως, κανείς δεν θέλησε να στερηθεί εκούσια όσα έχει αποκτήσει με αγώνα. Ιδιαίτερα, κανείς δεν θέλησε (στην προκειμένη περίπτωση) να στερηθεί τη ζωή του με πρόσχημα τη σωτηρία της χώρας. Επομένως, δεν μιλάμε για θυσία, μιλάμε για γενοκτονία. Γενοκτονία είναι, επιπλέον, το γεγονός ότι οι θάνατοι έχουν ξεπεράσει τις γεννήσεις. Το ερώτημα, λοιπόν, για την Ανάσταση της Ελλάδας, περιμένει μία ελπιδοφόρα απάντηση ότι τα δεδομένα θα ανατραπούν. Ωστόσο, μένοντας στο ερώτημα και βλέποντάς το μάλιστα πάνω στον Επιτάφιο είναι σα να βρισκόμαστε στον επιτάφιο θρήνο της Ελλάδας. Έτσι ένιωσα και πιστεύω ότι αντίστοιχα συναισθήματα είχαν όσοι αντίκριζαν τον Επιτάφιο. Είναι όμως σωστή αυτή η κίνηση; Ο καθένας από εμάς περιμένει λίγο πολύ ένα θαύμα, και ξαφνικά βλέπει την Εκκλησία να περιμένει το θαύμα και η ίδια. Ή μήπως τελικά δεν είναι έτσι;

Εδώ θα ανοίξω μία παρένθεση καθώς, έχοντας στο μυαλό μου την δραματική ταινία “Αμήν.” (2002) του Κώστα Γαβρά, αρχίζω να αντιλαμβάνομαι τα πράγματα διαφορετικά. Η ταινία βασίζεται στην ιστορία του χημικού Κουρτ Γκερστάιν, υπαρκτό πρόσωπο και αξιωματικός των Ες-Ες που προσπάθησε αποτυχημένα να ευαισθητοποιήσει την Καθολική Εκκλησία σχετικά με το Ολοκαύτωμα. Από την άλλη, ο Ρικάρντο, φανταστικός χαρακτήρας, είναι εμπνευσμένος από υπαρκτούς καθολικούς ιερείς που αγωνίστηκαν να αντιταχθούν στην αγριότητα και δεν συμβιβάστηκαν με τους ιεραρχικά ανώτερους που αδιαφόρησαν για την γενοκτονία των Εβραίων. Ο Γαβράς ξαναλέει την ιστορία του Ολοκαυτώματος, όμως δεν μιλάει για τα θύματα αλλά για τους θύτες. Ιδιαίτερα για την περίπτωση της Εκκλησίας, που δεν λειτούργησε ως ανώτερος ηθικός φορέας, αλλά περιορίστηκε στις διπλωματικές θέσεις της.

Αν και δεν έχουμε δει ένα ξεκάθαρο μήνυμα από την Εκκλησία αναφορικά με την Ελλάδα της κρίσης, θεωρώ ότι ο “επαναστατικός” (όπως χαρακτηρίστηκε στο διαδίκτυο) Επιτάφιος (αντίστοιχος με τον Ρικάρντο) δεν απευθύνεται στον απλό λαό. Δεν απευθύνεται στα θύματα αλλά στους θύτες. Στέλνει το σύνθημά του σε εκείνους που συνεχίζουν το καταστροφικό τους έργο. Αυτούς προσπαθεί να συγκινήσει, και πιθανόν επέλεξε έναν τρόπο όχι προφορικό (όπως θα ήταν ένα κήρυγμα), αλλά γραπτό, τοποθετημένο συμβολικά εκεί που θα προσέλθουν οι πιστοί και οι “πιστοί”, για να προσκυνήσουν.

Βγαίνοντας από την Εκκλησία και φορτισμένη από τις σκέψεις, ξαφνικά αντικρίζω έναν τοίχο γεμάτο με αφίσες, στις οποίες αναγράφονται:

«ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ. ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΚΑΝΟΥΜΕ στην ΚΑΛΠΗ όταν ΠΑΜΕ».

Οι απολυμένοι και οι σε διαθεσιμότητα καθηγητές Αιτωλοακαρνανίας στέλνουν το δικό τους μήνυμα. Αυτοί που έδωσαν την ψήφο τους, διαπράττοντας τα σύγχρονα εγκλήματα κατά των βασικών αγαθών του ελληνικού λαού, έχουν ευθύνη και ονοματεπώνυμο [1]. Και θα τιμωρηθούν. Σε αυτούς απευθύνεται το μήνυμα, στους θύτες δηλαδή και πάλι. Το κόκκινο χρώμα της ΕΠ-ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ τραβά την προσοχή και είναι αδύνατον να μην διαβαστεί. Ίσως γι’ αυτό την επόμενη μέρα οι αφίσες είχαν εξαφανιστεί από τον συγκεκριμένο τοίχο. Γιατί “ενοχλούσαν” τα βλέμματα των ενόχων. Των ενόχων που τη μια στιγμή διάβαζαν «Η Ελλάδα; Θα αναστηθεί;» Και η απάντηση ήταν «Ανάσταση θα κάνουμε στην κάλπη όταν πάμε». Δεν ξέρω αν αυτοί οι άνθρωποι ταρακουνήθηκαν έστω και λίγο από τις παραπάνω φράσεις. Δεν ξέρω αν τους αγγίζουν τα λόγια των πονεμένων ανθρώπων που έχουν χάσει τους αγαπημένους τους, τη δουλειά τους, το σπίτι τους, τη γη τους, τα κεκτημένα τους. Το μόνο που ξέρω είναι ότι θα τιμωρηθούν, όπως τιμωρούνται οι προδότες. Κι εγώ σε αυτό το άρθρο, σε αυτούς απευθύνομαι…

Πηγές:

[1]. http://diathesimoiekp.blogspot.gr/2014/04/blog-post_24.html

Brad Pitt πλεόνασμα

Το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας απέσπασε φέτος η ταινία “12 χρόνια σκλάβος” (12 years a slave) του Steve McQueen. Ίσως στο ελληνικό κοινό δεν έγινε ιδιαίτερα γνωστή η διαμάχη που αφορούσε στην αφίσα που προωθούσε την ταινία στους ιταλικούς κινηματογράφους. Σε αντίθεση με τις αμερικανικές αφίσες στις οποίες όλος ο διαφημιστικός χώρος καταλαμβάνονταν από τον πρωταγωνιστή της ταινίας Chewitel Ejiofor, στις ιταλικές αφίσες κυριαρχούσαν τα πρόσωπα των (λευκών) συμπρωταγωνιστών, του Brad Pitt και του Michael Fassbender, ενώ σε μικρό χώρο κάτω δεξιά μπορούσε να παρατηρήσει κανείς τη φιγούρα του αφροαμερικανού ηθοποιού.

Το αμερικανικό κινηματογραφικό στούντιο Lionsgate ζήτησε την απόσυρση των παραπάνω παραλλαγών, υποστηρίζοντας νομικούς λόγους. Θεώρησε τις αφίσες απαράδεκτες και ανέφερε ότι δεν έχουν εγκριθεί από κανέναν από τους παραγωγούς ή τους δικαιοπαρόχους της ταινίας. Η BMI, εταιρεία διανομής ταινιών στην Ιταλία, ζήτησε συγνώμη και ανακάλεσε τις εναλλακτικές αφίσες, οι οποίες απλώς προσπαθούσαν να προσελκύσουν το ιταλικό κοινό να αγοράσει εισιτήρια για την ταινία, προβάλλοντας πιο γνωστούς ηθοποιούς. Πολλοί παρατηρητές θεώρησαν την αφίσα ρατσιστική, ενώ ορισμένοι σχολιαστές υπεραμύνθηκαν των αφισών αυτών λέγοντας ότι αυτό είναι το marketing και εφόσον ο στόχος έχει επιτευχθεί (αγορά εισιτηρίων) δεν βρίσκουν κάτι μεμπτό στην όλη υπόθεση, και δεν αντιλαμβάνονται την οργή που έχει προκαλέσει το συγκεκριμένο θέμα.

Ο Brad Pitt αν και έχει έναν πολύ μικρό ρόλο στην ταινία, είναι ένας από τους μεγαλύτερους αστέρες κινηματογράφου στον κόσμο. Αντίθετα, ο Chewitel Ejiofor, ο οποίος εμφανίζεται σε κάθε καρέ της ταινίας, στον ρόλο της πραγματικής φυσιογνωμίας του Solomon Northup, ενός ελεύθερου μαύρου Νεοϋορκέζου που πουλήθηκε από δουλεμπόρους το 1841, δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός. Παρ’ όλα αυτά δημιουργήθηκαν δύο αφίσες με τους φημισμένους -και λευκούς- πρωταγωνιστές, αν και θα μπορούσε να προωθηθεί και μία τρίτη αφίσα με τον ήρωα της ιστορίας. Γιατί αναρωτιέμαι, αν στην ταινία συμπρωταγωνιστής ήταν ο Will Smith, δεδομένου ότι είναι διάσημος, θα προβάλλονταν μόνο αυτός στο ιταλικό κοινό;

Βέβαια, εκείνοι που θεωρούν ότι η αφίσα λειτουργεί ως “κράχτης” δεν έχουν άδικο. Η αφίσα είναι ένα έντυπο που έχει ως στόχο τη μετά­δοση μιας οπτικής πληροφορίας, δηλαδή ενός γεγονότος, ενός μηνύματος, μιας ιδέας, την προώθηση ενός προϊόντος, την προ­βολή μιας εταιρείας ή ενός προσώπου κ.λπ. Στην αφίσα, η σύνθεση εικόνας και λόγου οργανώνονται με τέτοιον τρόπο και τέτοια δομή, ώστε να προκαλέσει ενδιαφέρον στο θεατή μέσα σε ελάχιστα λεπτά ή και δευ­τερόλεπτα. Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε, μέσω της εν λόγω αφίσας δεν προκαλείται μόνο η προσοχή του θεατή, αλλά μεταδίδεται και ένα μήνυμα. Η BMI ζήτησε συγνώμη και απέσυρε τις εναλλακτικές αφίσες πολύ απλά γιατί μετέδιδε το λάθος μήνυμα. Ίσως σε κάποια άλλη περίπτωση η αλλαγή της αφίσας να μην προκαλούσε αντιδράσεις. Αλλά, σε μία ταινία που το κεντρικό της θέμα είναι η δουλεία και γενικότερα οι φυλετικές διακρίσεις, οι αφίσες με τους Pitt και Fassbender προκαλούν. Όσοι υπερασπίζονται τις προτάσεις αυτές ενδιαφέρονται μόνο για το επικοινωνιακό κόλπο με σκοπό το κέρδος. Άσχετα με το ποιο είναι το πραγματικό μήνυμα, με το αν παραπλανάται ο θεατής, με το αν υπάρχουν νομικά ζητήματα.

Τέτοια επικοινωνιακά κόλπα η παρούσα κυβέρνηση (και οι κυβερνήσεις στο παρελθόν, για να είμαι δίκαιη) γνωρίζει πολλά και τα χρησιμοποιεί όποτε της δοθεί η ευκαιρία. Τον Ιανουάριο η Νέα Δημοκρατία κυκλοφόρησε, μέσω Facebook, την (πολύ κακόγουστη) αφίσα στην οποία αναφέρονταν ότι με εντολή του πρωθυπουργού 17.700.000 από “μίζες” επιστρέφουν στον ελληνικό λαό (αλήθεια μόνο τόσες ήταν οι μίζες;). Στη συνέχεια ξεκίνησε το παραμύθι με το πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο ποτέ δεν θα μάθω πόσο ακριβώς είναι. Πάντως, μέρος αυτού θα μοιραστεί σε ευπαθείς ομάδες και ένστολους, χωρίς όμως να έχουν ξεκαθαριστεί τα κριτήρια των “τυχερών” δικαιούχων που θα λάβουν το επίδομα. Τα χρήματα αυτά λειτουργούν ως ένας άλλος Brad Pitt. Ας δούμε τις ομοιότητες:

1. Η ταινία αναφέρεται στον σκλάβο Solomon Northup και φανερώνει τον βάναυσο τρόπο που κακομεταχειρίζονταν οι “ανώτεροι” λευκοί τους καταπιεσμένους και αδύναμους της εποχής. Η αφίσα όμως παρουσιάζει τον όμορφο και διάσημο Brad Pitt.

- Στη σημερινή εποχή κάποιοι που θεωρούν τον εαυτό τους “ανώτερο” έχουν εξαθλιώσει έναν ολόκληρο λαό, με πρόσχημα τη σωτηρία της χώρας. Η ανεργία, η πείνα, η απόγνωση, οι αυτοκτονίες, η μείωση γεννήσεων απέχουν παρασάγγας από την έννοια της σωτηρίας. Όμως, αυτά δεν πρέπει να αναφέρονται γιατί ενισχύουν την εθνική μας κατάθλιψη (!). Καλύτερα να παρουσιάσουμε το όμορφο και διάσημο πρωτογενές πλεόνασμα.

2. Με τον τρόπο με τον οποίο προωθήθηκε ο Brad Pitt μέσω της αφίσας, φαίνεται ως βασικός πρωταγωνιστής.

- Το πρωτογενές πλεόνασμα και κάθε επιστροφή χρημάτων από μίζες μπορεί να θεωρηθεί ότι είναι ένα σημαντικό γεγονός (διάσημο θα έλεγα για να συνεχίσω τον παραλληλισμό). Δεν είναι όμως παρά ένα ελάχιστο στοιχείο της πραγματικότητας. Γιατί όταν οι μισθωτοί έχουν χάσει χιλιάδες ευρώ το χρόνο, όταν πολλοί έχουν οδηγηθεί στην ανεργία, όταν οι συνταξιούχοι δεν πληρώνονται σύμφωνα με τα χρήματα που τους έχουν παρακρατηθεί κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου, τότε τα 500 ευρώ που μπορεί να αντιστοιχεί σε κάθε περίπτωση (από αυτή που ακόμα ψάχνεται) είναι ψίχουλα. Να μην τα πάρουν; Να τα πάρουν, αλλά όχι να ονομάσουμε επιτυχία, τα επικοινωνιακά κόλπα της κυβέρνησης.

3. Ο Brad Pitt χρησιμοποιήθηκε ως κράχτης, για να τραβήξει την προσοχή του ιταλικού κοινού και να αυξήσει τις πωλήσεις των εισιτηρίων.

- Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι κράχτης, αν μη τι άλλο, για να τραβήξει την προσοχή του ελληνικού κοινού και να αυξήσει τα ποσοστά των κυβερνώντων κομμάτων στις κινηματογραφικές αίθουσες, συγνώμη στις εκλογές. Εισιτήρια προπωλούνται από τα μέσα Μαΐου, που πιθανόν θα δοθεί το επίδομα.

4. Η εταιρεία BMI ζήτησε συγνώμη και απέσυρε τις επίμαχες αφίσες.

- Η κυβέρνηση ποτέ και για κανέναν λόγο δεν πρόκειται να ζητήσει συγνώμη. Ίσως αποφασίσει να αποσύρει το επίδομα... επομένως θα έχουμε μία μικρή ομοιότητα.

5. Ο Brad Pitt έχει μεν έναν πολύ μικρό ρόλο, εντούτοις είναι εκείνος που μεσολαβεί για να κερδίσει ξανά την ελευθερία του ο Solomon.

- Στο σημείο αυτό διαπιστώνουμε μία περίεργη ομοιότητα. Το πλεόνασμα χρησιμοποιείται ως κάτι που θα οδηγήσει τη χώρα στη σωτηρία της. Μπορεί αυτό η κυβέρνηση να το έχει εκλάβει ως μία νίκη στις εκλογές, αλλά μάλλον δεν ξέρει καλά το έργο! Στην ταινία δεν κερδίζει εκείνος που καταπιέζει, αλλά ο καταπιεζόμενος. Και η ταινία βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα.

Σημείωση: Για να μην παρεξηγηθώ, ο Brad Pitt μού είναι πολύ συμπαθής.

Απάντηση στο Υπουργείο Παιδείας

Μία διαφήμιση είναι ένα είδος επικοινωνίας μέσα από διάφορα Μέσα, από όπου επιχειρήσεις, οργανισμοί Δημοσίου και Ιδιωτικού δικαίου και άτομα προσπαθούν να μεταδώσουν ένα μήνυμα, με σκοπό να πληροφορήσουν και να πείσουν ένα συγκεκριμένο κοινό, για δεδομένα προϊόντα, υπηρεσίες ή ιδέες.

Αυτός είναι ένας γενικός ορισμός της διαφήμισης ο οποίος ας δούμε λίγο πως εφαρμόζεται στην περίπτωση των τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σποτ του Υπουργείου Παιδείας. Το Υπουργείο ως Δημόσιος οργανισμός χρησιμοποιεί τα Μ.Μ.Ε. προκειμένου να μεταδώσει το εξής μήνυμα:

«Κάθε παιδί έχει ταλέντα, και έχει δικαίωμα να τα αξιοποιεί, για να είναι ευτυχισμένο στη ζωή του. Γιατί ευτυχία είναι να δουλεύεις πάνω σε αυτό που σου αρέσει, σε αυτό στο οποίο είσαι καλός. Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει δρομολογήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις για ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου μπορείς να βρεις το δικό σου μονοπάτι και να βγεις στην αγορά εργασίας με δεξιότητες που θα σε κάνουν να πετύχεις σε αυτό που πραγματικά σου ταιριάζει, σε αυτό που έχεις προοπτική».

Το μήνυμα αυτό έχει ως στόχο να πληροφορήσει μαθητές, αλλά και γονείς, για τις “ιδέες” του Υπουργείου σχετικά με την εκπαίδευση και συγκεκριμένα προσπαθεί να πείσει τους μαθητές να στραφούν προς την Τεχνική Εκπαίδευση. Πόσο αληθινές είναι όμως αυτές οι ιδέες; Ας δούμε την απάντηση μίας μαθήτριας στο μήνυμα.

https://www.youtube.com/watch?v=TzHFBWBV_18

Στο κείμενο του Υπουργείου, πραγματικά δεν ξέρω ποια φράση να υπογραμμίσω και να τονίσω περισσότερο ως προς τη σοβαρότητα και τη βαρύτητά της.

     - Κάθε παιδί έχει ταλέντα και έχει δικαίωμα να τα αξιοποιεί για να είναι ευτυχισμένο στη ζωή του.

Ένα παιδί που έχει ως ταλέντο το σχέδιο, με ποιον τρόπο έχει δικαίωμα να το αξιοποιήσει, όταν στερείται της δυνατότητας να ακολουθήσει τις σπουδές εκείνες που θα το κάνουν ευτυχισμένο στη ζωή του;

     - Το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει δρομολογήσει τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.

Πώς δρομολογήθηκαν οι μεταρρυθμίσεις αυτές; Με βάση ποια στοιχεία αποφασίστηκε η κατάργηση Τομέων και Ειδικοτήτων; Γιατί αυτά τα στοιχεία δεν έγιναν γνωστά ποτέ; Μήπως επειδή δεν υπήρξαν ποτέ;

     - Ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου μπορείς να βρεις το δικό σου μονοπάτι.

Το μονοπάτι αυτό μάλλον βρίσκεται μέσα σε λαβύρινθο και δεν μπορεί να γίνει αντιληπτό το γιατί υπάρχουν μαθητές διαφορετικών ταχυτήτων. Μαθητές ορισμένων ειδικοτήτων έχουν δυνατότητα συνέχισης σε ανώτατες σπουδές, ενώ μαθητές άλλως ειδικοτήτων όχι. Επιπλέον, υπάρχουν περιπτώσεις, όπως αυτή της Γραφιστικής, η οποία έχει “εξαφανιστεί” από ολόκληρους νομούς. Οι μαθητές θα πρέπει ή να μετακομίσουν ή να στραφούν στην ιδιωτική εκπαίδευση ή να επιλέξουν μία άλλη ειδικότητα και όχι αυτή που πραγματικά τους ταιριάζει.

Τελικά, τι είδους Τεχνική Εκπαίδευση είναι αυτή; Γιατί δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές; Το Υπουργείο προσπαθεί να πείσει ότι οι μαθητές επιλέγουν να σπουδάσουν αυτό που αγαπούν, αλλά στην πραγματικότητα, το Υπουργείο είναι αυτό που καθορίζει, εμμέσως πλην σαφώς, την επιλογή των μαθητών.

Επομένως, μελετώντας ξανά τον ορισμό της διαφήμισης καταλήγω στο συμπέρασμα ότι το Υπουργείο Παιδείας είναι αντίθετο προς το μήνυμα που προωθεί. Δεν πρόκειται για μία “κανονική” επικοινωνία, αλλά για μία επικοινωνία που επιδιώκει να διαμορφώσει απόψεις με έμμεσες μεθόδους και να επηρεάσει την κοινή γνώμη προς ορισμένη κατεύθυνση. Με λίγα λόγια, δεν πρόκειται για διαφήμιση, αλλά για προπαγάνδα.