18 Δεκεμβρίου 2013

Ο Άγιος Βασίλης και η Α(ρ)γία Κυριακή


Το κόκκινο είναι το πιο κυρίαρχο, οπτικά, χρώμα. Εκφράζει ζωή, αγάπη, έρωτα, πάθος, σεξουαλικότητα, ορμή, δράση, αλλά και κίνδυνο, βία, θυσία, επανάσταση και θυμό, έννοιες δηλαδή αντίθετες, καθώς συνδέονται άλλοτε με τη φωτιά και άλλοτε με το αίμα. Το κόκκινο, παγκοσμίως, είναι το χρώμα της ακινητοποίησης, της απαγόρευσης και της προσοχής. Ταυτόχρονα, όμως, είναι το χρώμα του “θέλω”, καθώς ενθαρρύνει και παρακινεί. Αποτελεί το ιδανικό χρώμα όταν στόχος είναι να προβληθεί η δύναμη και το πάθος στο σχέδιο.

Από πού προκύπτει επομένως το κόκκινο χρώμα του Άι Βασίλη, το οποίο τις γιορτινές αυτές ημέρες, όταν συνδυάζεται με το πράσινο, συμβολίζει τα Χριστούγεννα;

Όλο και περισσότερο συγκεκριμένα χρώματα χρησιμοποιούνται από εταιρείες, για να υποδηλώσουν τις μοναδικές ταυτότητες των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους, προκειμένου να είναι εύκολα αναγνωρίσιμες. Επιπλέον, από το σχεδιασμό της ταυτότητας και τη δημιουργία των εφαρμογών έως την επικοινωνία της μάρκας με το κοινό και τη διαχείρισή της σε βάθος χρόνου, πολύ σημαντική είναι η σταθερότητα στη χρήση του χρώματος, γιατί έτσι ενισχύεται η μάρκα και το μήνυμα που θέλει να περάσει.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μερικά προϊόντα να αποθηκεύονται στο υποσυνείδητο ταυτισμένα με χρώματα με τα οποία σηματοδοτούνται στο καταναλωτικό κοινό, ώστε μοιάζει ασύμφωνη η παρουσία του προϊόντος με διαφορετικό χρώμα. Για παράδειγμα, σε μία εικόνα όπου παρουσιάζεται ένα αναψυκτικό (με την επωνυμία του να μην είναι εμφανής) και στην οποία κυριαρχεί το κόκκινο, είναι σχεδόν απίθανο να σκεφθεί κανείς ότι το αναψυκτικό είναι άλλο από την Coca Cola. Το χρώμα έχει ταυτιστεί με το ίδιο το προϊόν. Αυτή την ταύτιση καθιέρωσε η Coca Cola και για τον Άι Βασίλη. Μέχρι το 1931 η μορφή του δεν ήταν συγκεκριμένη και οι σχεδιαστές τον έντυναν με διάφορα χρώματα. Ήδη από το 1862 το κόκκινο έγινε το χρώμα του Άι Βασίλη, όμως από το 1931, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η εικόνα ενός άντρα (που υποτίθεται ότι αναπαριστούσε τον Άι Βασίλη) ντυμένου στα κόκκινα να κρατά ένα ποτήρι με Coca Cola (εικόνα), η εικόνα αυτή ταυτίστηκε με τον Άι Βασίλη, την Coca Cola και το κόκκινο. Οι προωθητικές ενέργειες της εταιρείας στα επόμενα χρόνια ήθελαν τον Άι Βασίλη να φοράει κόκκινα.

Γίνεται αντιληπτό ότι η μορφή που έχει ο Άι Βασίλης ουδεμία σχέση έχει με τον Πατέρα της Εκκλησίας Άγιο Βασίλειο ή Μέγα Βασίλειο, του οποίου η μνήμη τιμάται την 1η Ιανουαρίου. Ο Άγιος Βασίλειος έχει μορφή ψιλόλιγνη και ασκητική, δεν έχει σάκο και δεν φέρνει δώρα, αλλά σύμφωνα με την παράδοση ευλογεί τη νέα χρονιά. Αντίθετα ο κόκκινος Άι Βασίλης είναι ευτραφής, μεταφέρεται με έλκηθρο και μοιράζει δώρα σε όσα παιδιά είχαν κατά τη διάρκεια της χρονιάς “καλή” συμπεριφορά (και όχι μόνο). Πρόκειται για έναν Άγιο που σχετίζεται με την κατανάλωση και την εμπορευματοποίηση. Ωστόσο, δεν μπορώ να πω ότι δεν μου είναι συμπαθής, η εικόνα του άλλωστε έχει “χτιστεί” επικοινωνιακά πολύ σωστά, μία εικόνα που στοχεύει σε ένα σημαντικό κοινό, που είναι τα παιδιά. Αλήθεια, πώς να στερήσεις αυτό το παραμύθι από τα παιδιά, όταν ξέρεις ότι τους δίνει τόση χαρά! Ένα δώρο από τον Άι Βασίλη θέλουν, και εσύ όπως κι εγώ κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συντηρήσουμε αυτό το ψέμα. Τύψεις δεν έχουμε, θα μεγαλώσουν και θα μάθουν ότι ο Άι Βασίλης δεν κατεβαίνει από την καμινάδα για να φέρει τα δώρα. Τα δώρα τα φέρνουν οι γονείς, οι οποίοι κάνουν τα πάντα για να πραγματοποιήσουν τις ευχές των παιδιών τους.

Κάπως έτσι πλάθεται ακόμα ένα παραμύθι, αυτό που σχετίζεται με το άνοιγμα των καταστημάτων τις Κυριακές. Δημιουργείται η εντύπωση ότι ο κόσμος δουλεύει τόσο πολύ όλες τις μέρες της εβδομάδας (πλην της Κυριακής) που μία Κυριακή του μένει, για να κάνει τις αγορές του. Εδώ μου δημιουργούνται κάποιες απορίες. Αφού κάποιοι θα δουλεύουν και τις Κυριακές, πότε θα κάνουν τα δικά τους ψώνια; Μήπως να θεσπίσουμε μία όγδοη μέρα και γι’ αυτούς; Γιατί ενώ τα χρήματα είναι πολλά, χρόνος όμως δεν υπάρχει, και μία μέρα ρεπό (διαφορετική για τον καθένα) δεν φτάνει για να καταναλωθούν. Επιπλέον, να δημιουργήσουμε μία ένατη μέρα (κοινή για όλους) αφιερωμένη στην οικογένεια, στις συναντήσεις με τους αγαπημένους μας, στην εκδρομή στο χωριό…
- Στο χωριό; Και πώς θα πας μέχρι εκεί; Ξέρεις πού έχει φτάσει η βενζίνη;
- Μα αφού δουλεύω κάθε μέρα, κάτι θα μου περισσεύει.
- Και στα καύσιμα θα τα χαλάσεις;
- Ε, θα χαρώ και λίγο τη φύση. Τα παιδιά θα εισπνεύσουν καθαρό αέρα, θα παίξουν, θα τρέξουν, θα γελάσουν…
- Τα παιδιά να τα πας στην αγορά. Να κοινωνικοποιηθούν! Να ενισχύσεις και τα μαγαζιά. Όλο και κάτι θα θέλουν.

Κάτι τέτοιους διαλόγους φτιάχνει το μυαλό μου συνέχεια, ψάχνοντας να βρω την αιτία, από την οποία έχει προκύψει μία κατάσταση. Γιατί την Κυριακή ανοιχτά; Μήπως ο Υπουργός Ανάπτυξης αισθάνθηκε ως ένας άλλος Άι Βασίλης που γεμίζει το πορτοφόλι μας με τον όρο να το αδειάσουμε την Κυριακή, αλλιώς τα χρήματα εξανεμίζονται; Το επικοινωνιακό παιχνίδι που αφορά στις Κυριακές έχει ως στόχο να πείσει το κοινό ότι τα καταστήματα πρέπει να είναι ανοιχτά προς όφελός μας. Σε βάθος χρόνου, με σταθερότητα και υπακοή στο νόμο που έχει ψηφιστεί και ο οποίος πρέπει να εφαρμόζεται απαρέγκλιτα, ενισχύεται το μήνυμα ότι μπορούμε να καταναλώνουμε. Σε αντίθετη περίπτωση (κλειστά καταστήματα) το υπουργείο προειδοποιεί με κυρώσεις. Μπερδεύτηκα: κυρώσεις στα καταστήματα αν δεν ανοίξουν ή στο κοινό αν δεν ψωνίσει;

Προτείνω να κατασκευάσουμε και μία μασκότ που να προτρέπει σε κατανάλωση. Μία μασκότ σε κόκκινο χρώμα, το χρώμα του “θέλω”, που θα οδηγεί τις οικογένειες στα εμπορικά κέντρα, σε μία δήθεν απόλαυση όσων δεν θα μπορούν να αποκτήσουν. Σχετικά με τα “θέλω” των εργαζομένων, αρκεί να μάθουμε τη γνώμη τους για το άνοιγμα των καταστημάτων: «Θέλω την Κυριακή μου» θα απαντήσουν όλοι. Ρωτήστε τους για να το διαπιστώσετε.  Η ταύτιση της Κυριακής με την εμπορευματοποίηση θα καταλήξει σε λήθη της πάλης των εργαζομένων για την κατάκτηση του οκτάωρου και του πενθήμερου.

Εγώ πάντως επιλέγω τις Κυριακές για να συναντώ τους αγαπημένους μου. Πιστεύω ότι αυτό επιλέγει η πλειοψηφία του λαού. Ας δώσουμε το μήνυμα σε εκείνους που προσπαθούν να καταπατήσουν τα κεκτημένα. Εύχομαι το μήνυμα να μην το λάβει μόνο ο Άι Βασίλης, και η χρονιά που θα έρθει να είναι για όλους καλύτερη. Με υγεία, αγάπη και ελπίδα.


Εικόνα:
http://www.coca-colacompany.com/holidays/the-true-history-of-the-modern-day-santa-claus

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου